Microsoft vừa giới thiệu Full Screen Experience (FSE) cùng lúc với Asus ROG Xbox Ally và Ally X — về cơ bản là một “vỏ” cho ứng dụng Xbox, tối ưu giao diện cho thiết bị chơi game cầm tay. Họ còn tuyên bố FSE “cải thiện hiệu năng khi chơi, thời lượng pin và giảm thời gian khởi động”. Nhưng thực tế những cải tiến ấy đến từ đâu? Trong bài viết này tôi sẽ phân tích chi tiết dựa trên thử nghiệm và nhật ký khởi động để làm rõ những thay đổi chính và lợi ích thực tế của FSE.
Tổng quan: FSE không phải là phép màu tốc độ
Trong thử nghiệm trên Asus ROG Xbox Ally X và Ayaneo 3 (cập nhật lên Windows 11 25H2), tôi không thấy sự cải thiện hiệu năng đáng kể khi bật Full Screen Experience — điều mà nhiều reviewer khác cũng ghi nhận. Tuy nhiên, FSE thực sự tắt một số thành phần hệ thống khi khởi động vào giao diện toàn màn hình, và chính các thay đổi này là nguồn gốc của những lợi ích Microsoft đề cập (nhất là về bộ nhớ và thời gian khởi động), chứ không phải một “tăng FPS” thần kỳ.
Máy chơi game cầm tay Asus ROG Xbox Ally X hiển thị giao diện Xbox toàn màn hình
Phân tích nhật ký khởi động: manh mối quan trọng
Tôi bật tính năng ghi nhật ký khởi động (Boot log) trong msconfig để xuất file ntbtlog.txt, sau đó so sánh hai file — một khi FSE tắt và một khi FSE bật. Kết quả cho thấy Windows bỏ qua nhiều driver và dịch vụ liên quan đến mạng khi khởi động ở chế độ FSE. Các mục bị loại bao gồm NDProxy.sys, AgileVpn.sys, ndiswan.sys và nhiều thành phần trong RAS stack.
Những gì Microsoft tắt và ý nghĩa của chúng
- Loại bỏ RAS stack (NDProxy.sys, ndiswan.sys, AgileVpn.sys, rasl2tp.sys, raspptp.sys, raspppoe.sys) — tức là các giao thức tunneling VPN (SSTP, L2TP, IKEv2, PPTP, PPPoE) và tương thích WAN/TAPI cũ.
- Vô hiệu hóa các dịch vụ nền giám sát kết nối (ví dụ dịch vụ RasMan) và nhiều ứng dụng khởi động.
- Không nạp các thành phần shell truyền thống như taskbar, Start menu và desktop khi khởi vào giao diện toàn màn hình; thay vào đó một launcher toàn màn hình (ví dụ ứng dụng Xbox) được load.
Hậu quả trực tiếp: ít hook mạng ở kernel-mode, giảm độ phức tạp của stack mạng, có thể giảm Deferred Procedure Call (DPC) latency, giải phóng RAM và rút ngắn thời gian khởi động. Đây là lý do tại sao Microsoft có thể nói về cải thiện “hệ thống” mà không nhất thiết thấy sự thay đổi lớn ở hiệu năng chơi game thô (FPS).
Tác động thực tế với game thủ và nhà phát triển
- Với game thủ: Lợi ích rõ nét nhất là khởi động nhanh hơn và nhiều RAM hơn dành cho trò chơi, đặc biệt hữu ích trên thiết bị cầm tay có bộ nhớ hạn chế. Nếu bạn chẳng dùng VPN hoặc dịch vụ mạng doanh nghiệp trên thiết bị chơi, bạn sẽ ít khi nhận thấy sự khác biệt tiêu cực.
- Với nhà phát triển: Microsoft cung cấp API IsGamingFullScreenExperienceActive() (trong Windows SDK tháng 4/2025) để kiểm tra trạng thái FSE và đăng ký nhận thông báo khi người chơi bật/tắt. FSE được thiết kế tương thích ngược, nghĩa là game vốn chạy trên Windows sẽ hoạt động bình thường trong FSE, và nhà phát triển có thể xây dựng launcher riêng nếu Microsoft cho phép tuỳ chỉnh.
Hình minh họa bật tính năng Full Screen Experience bằng ViVeTool trên Windows 11
Có nên bật Full Screen Experience ngay bây giờ?
Nếu bạn dùng handheld Windows chủ yếu để chơi game, muốn tối ưu thời gian khởi động và dọn bộ nhớ để game “thảnh thơi” hơn, thì FSE đáng thử. Tuy nhiên:
- Đừng mong chờ sự cải thiện hiệu năng lớn về FPS — thay đổi chủ yếu liên quan đến bộ nhớ và thời gian khởi động.
- Nếu bạn phụ thuộc vào VPN, các dịch vụ mạng doanh nghiệp hoặc các tính năng mạng legacy, hãy kiểm tra kỹ trước khi chuyển vì một số driver/protocol có thể không được nạp trong FSE.
- Tính năng hiện dễ kích hoạt bằng các công cụ như ViVeTool trên nhiều handheld Windows 11, nhưng Microsoft vẫn chưa công bố đầy đủ tài liệu cho nhà phát triển về cách tạo launcher tùy chỉnh.
Kết luận
Full Screen Experience là một bước hợp lý của Microsoft nhằm làm cho Windows phù hợp hơn với trải nghiệm chơi cầm tay: bằng cách tắt những thành phần mạng và UI không cần thiết, FSE cải thiện thời gian khởi động và giải phóng RAM cho trò chơi. Tuy nhiên, đây không phải là “hồi sinh” hiệu năng đồ họa — thay vào đó là tối ưu hệ thống để chơi mượt mà hơn trong giới hạn phần cứng. Bạn đã thử FSE trên thiết bị của mình chưa? Hãy chia sẻ trải nghiệm và mẹo cấu hình ở phần bình luận — cùng nhau giúp cộng đồng handheld Việt tìm ra thiết lập tối ưu nhất!
